Yamal
2015-2016

Ненэй нянэцяӈэ Я мал’ няна невхад иленя ненэця» пыхыдодо’ нюмдеби». Тикы хавна 2015-2016 похона хойхана этнографической экспедиция ӈэӈгу. Нюмда  «Ненэй ненэця″». Проектхана манзарана», тюку сайтм’ манэсарманда хибя» ӈоб’ по’ ёльцянд тыбэрци’ мяд терӈэ ханта». Арктика’ тер» илам’ мюданда манэтадо’.

 

Ти, луца᾽ падаркана таӈэ хая! Хаер᾽ яляна ӈацекыни᾽ пихиня тохоламбин᾽:

06

Ядембада ялява᾽᾽ пон нись мий᾽᾽. Саво᾽ иры᾽ 2 яляна, хонедахана хамтарэй сарё ӈэвысь. Хонедахана мяма᾽᾽ ӈэвана᾽ нид хаця хань, Альбина няби Костя  мяти᾽ сянпой санахая ядамдадинзь᾽, хурадинць᾽.

2015 по᾽ саво᾽ иры᾽ 4 яляна  маня᾽᾽ 17 ӈэсына ян᾽ тэвына᾽᾽. Яна᾽ ненадумдама᾽᾽  тарця᾽᾽ N69°48`49,2``E 069°12°59,0``.Мюва᾽᾽ -4,6км. Тюку ямдававахана тына᾽᾽ хубтахана тоць᾽᾽, ненэй ялянанда ямдана пэйнаць᾽᾽. Тикы мядэхэнана 3 ханм᾽ хаева᾽᾽. Сябум᾽ хаеваць᾽᾽. Тикы ханм᾽  сямэй ханӈэ нюмдебидо᾽. Сябу мюня лата᾽᾽,  хунер᾽᾽ , не᾽ хуты᾽᾽ (тобар᾽᾽), пады, хусувэй сямэй ӈамгэри᾽᾽ тикана ӈа᾽᾽. Ханяӈэхэна тикы хан᾽ мюня кор᾽᾽, сяй᾽ ед᾽᾽, сиетана᾽᾽ ӈэсеты᾽᾽. Тикы ӈамгэри᾽᾽ малӈэ есяд сертавы᾽᾽, сямэйӈэ ни ханй᾽᾽. (Тюку илаӈгана нехэна генератор᾽ кабель танпа сер ниӈа. Ханяӈы не᾽᾽ пенопластм᾽ еся᾽ тотрев  сямэйӈэ хантаӈэ нидо᾽ толабю᾽᾽).

Ненэй ненэцяӈгана сямэй саць тоянана ӈамгэ (ненэйвавна ирытор᾽᾽ма᾽ ельцгана).

Не᾽᾽, пирибтя᾽᾽ ӈамгэри танпабто᾽ ни тара. (иня᾽᾽, тюр᾽᾽, ӈацекы᾽, хасава᾽ ембдяр᾽᾽); си᾽᾽и᾽ нимна ханаць, мяд᾽ сюртемба мэта ни ӈа.  Ӈацекы᾽᾽ сябу᾽ ӈылмана сянакурць ӈэдарамбада ни ӈа᾽᾽. Тикы хан᾽ со᾽ нимня не᾽᾽ танторпто᾽ сер᾽᾽ ни ӈа. 

Ӈэрей᾽ ельцянд хаевы сябу:

08

Нара выӈгана иленя ненэця᾽᾽ хусувэй тароцяда ӈамгэридо᾽ хаебидо᾽, ӈадьбята сябува᾽᾽ хае томась. Сашава падэмда хубт тазик᾽ ниня мэта хананда᾽ мюня пэмпида.

Ядембадада мюсеваць᾽᾽ (+15°), мюдна᾽᾽ си᾽᾽ мер пэдаӈгава᾽ нид ханона᾽᾽ яда вадаръянаць᾽᾽, Хасавако тюку мюхуд харта ӈэдалы. Пэдаваха᾽, Хасавакохо᾽ яркола тохолкурӈаха᾽

 

07

Саша᾽ хан:

09

Пуйне мюдамда вадарӈа:

10

Мяма мярмахадана мани᾽ нерденя ёӈорэй Ямал᾽ няна хэ᾽ муномам᾽ манэӈани᾽, хэ᾽ муно᾽᾽ма᾽ ня᾽᾽амна хуркари пынрабцо᾽, табеку намтанинзь᾽. Хэ᾽ муно᾽᾽ма᾽ ельцьнгана савасипой ядерць, тум᾽ пятаба, сяранбята, сянакурць вэва. Ханяӈы нини᾽᾽ вадахана хэ᾽᾽ мяк, мюдаха тебермы.

Саво᾽ иры᾽ 5 яляна тиртя ӈано турӈась. Тикы ерв᾽ ӈано, тарем ирыхана нопой ёӈорэй хойхана илена ненэцие хардахад тэврамбидо᾽. Маня᾽᾽ нэсыхынана᾽᾽ мядонтина᾽᾽ таня᾽᾽: Костя Худи᾽ не ня сидя нюхуюта᾽ ня тось.

Саво᾽ иры᾽ 6 яляна 18 ӈэсына᾽ ян᾽ палӈаваць᾽᾽. Мюва᾽᾽ 6,5 км. Яна᾽ ненадумдама᾽᾽  тарця᾽᾽ N  69º51'17,7'' E 069º05'45,8''. Мюсевана᾽ ямбан ханяӈэхена ханона᾽᾽ яда вадаръяна᾽᾽. Садасавэй я᾽ нимня тына танета пэӈга᾽᾽.Тасий тадта᾽᾽мана  Саша Терёхина ханамда яда вадарӈа

11

Добавить комментарий

Имя
E-mail
Телефон
Тема
Комментарий
Оценка
Показать другое число
Контрольное число*